Wil je thuis energie besparen, dan start je best in de keuken. Koppel je energiezuinige toestellen aan energiezuinig koken, dan bespaar je heel wat op je uiteindelijke factuur. Bovendien evolueer je zo meer richting een duurzame levensstijl, thuis en in je keuken, waar je als #BetterMe snel, efficiënt en bovenal gezond aan de slag kunt.  

De eerste stappen naar energiezuinig koken

Vooraleer je het eigenlijke koken aanvat, is investeren in de juiste keukenapparatuur en huishoudtoestellen een impactvolle manier om de energiefactuur naar beneden te halen. Energiezuinig koken begint dus bij het selecteren van energiezuinige apparaten. Die herken je aan hun energielabel. A+++ is daarbij het meest energiezuinig, D het minst.

Koel en zuinig

Met enkele eenvoudige acties werk je alvast een fikse energiebesparing in de hand. Te beginnen bij de koelkast. Oude toestellen vervang je best door een energievriendelijkere variant. De toekomst is bovendien smart, en slim keukenapparatuur vind je tegenwoordig overal en hebben van nature een duurzaam karakter.

Binnenin de koelkast ligt natuurlijk al het lekkers dat je later op je bord tovert. Kook je met producten die uit de vriezer komen, dan ontdooi je die best in de koelkast, niet op kamertemperatuur. Deze bevroren voedingsmiddelen geven namelijk een extra koude-boost, wat minder inzet vraag van je koelkast. Heb je na het koken nog restjes? Laat ze dan eerst afkoelen. Op deze manier vermijd je een temperatuurverschil dat de koelkast ertoe zet om harder te werken.

Duurzaam stoven

Van afkoelen naar opwarmen: ook de oven en microgolfoven zijn onmisbaar in de keuken, maar verbruiken natuurlijk ook wel wat energie. Met deze tips spring je daar duurzamer mee om:

• De oven voorverwarmen is niet echt nodig. Vervang die paar minuten simpelweg door meer gaartijd. Deze pittige linzenmix met venkel en radicchio zet je bijvoorbeeld 20 minuten in de oven op 220°, maar kun je dus gerust enkele minuten langer erin laten.  
• Probeer, indien mogelijk, meerdere dingen tegelijk klaar te maken. Bak desnoods een extra brood of koekjes, of schuif je borden er even in en serveer gerechten lekker warm.
• Je laat de oven best zoveel mogelijk toe. Voor sommige gerechten, zoals onze Italiaanse rijstschotel met balletjes en mozzarella, is het nodig om bijvoorbeeld extra kaas toe te voegen. Probeer het deurtje dan niet lang te laten openstaan zodat er geen warmte verloren gaat. Je kunt de oven ook eerder uitzetten. Met de restwarmte laat je het eten nog wat sudderen.
• Iedere ovenfunctie heeft een eigen verbruiksfactor: grillen verbruikt het meest, probeer die dus te vermijden of toch zo kort mogelijk. De heteluchtfunctie is de kleinste verslinder.
• Haal je het gerecht uit de oven, dan voel je vast een hete walm. Laat die gerust door je keuken of huiskamer circuleren voor een beetje extra warmte.
• Soep opwarmen of snel je restjes klaarmaken? Dan ga je best voor de microgolfoven

Koken met gas of inductie?

Ook aan het fornuis kun je energiebesparende keuzes maken. De grootste afweging bestaat tussen koken met gas of op een inductieplaat.

• Je kookt het meest duurzaam zonder gas, want zo heb je minder CO2-verlies. Een inductieplaat is dus milieuvriendelijker.
• Kook je op inductie? Kies dan groene stroom, anders maak je niet meteen het verschil.
• Kook je toch met gas? Zorg dat de vlam goed onderaan blijft, zodat je erlangs geen warmteverlies hebt. Dat werkt ook andersom: de afmetingen van je keukengereedschap stem je best af aan de grootte van het oppervlak. Het is voor deze stoofschotel met kip, bruine rijst/quinoa/granen bijvoorbeeld beter om deze klaar te maken op een hoog vuur, met een goede spreiding van de warmte rond de randen.

Een goed warmtebehoud is dus bijzonder gunstig voor je energieverbruik. Het deksel is daarbij een onmisbare schakel. Zonder deksel verlies je 60 tot 70% energie bij het opwarmen. Bovendien kookt je water veel sneller als je een deksel gebruikt, dat je overigens weer meteen op een lager vuur kunt zetten vanaf het moment dat het water kookt. Net als bij de oven kun je ten slotte ook enkele minuten voor de gaartijd het vuur uitzetten en de restwarmte zijn werk laten doen.

Potten en pannen

Je kunt ook energie besparen met je potten en pannen. Investeren in een kwalitatieve collectie die lang meegaat is geen verloren moeite.Een juist gebruik ervan zorgt eveneens voor een positief energierendement.

• Let op voor ‘misvormingen’: ieder hobbel of beschadiging zorgt voor energieverlies.
• Niet te missen in het gamma: een snelkookpan. Het woord zegt het zelf, je zet er snel je eten mee op tafel, tot wel drie keer sneller dan een gewone pan. Dat resulteert in een verminderd energieverbruik.
• Zet niet de hele pot onder water. Het is meer dan voldoende om het waterpeil net boven je aardappelen of groenten te doen stijgen. Het vraagt minder energie, alles wordt voldoende gaar en je behoudt bovendien meer vitaminen.

Ook de dampkap is een niet te vergeten component bij het controleren van je energiefactuur. Doorgaans hoef je die niet op de hoogste stand te zetten of hoeft het zelfs niet op te staan. Een raam of deur openzetten werkt evengoed. Zet het meteen uit als het koken erop zit en vergeet niet de filters goed te onderhouden en proper te maken wanneer nodig.

Duurzame en energiezuinige maaltijden

Energiezuinig koken is ook duurzaam koken. En de regel is: hoe minder toestellen, hoe minder energieverbruik. Eenpansgerechten zijn dus de way to go. Wokgerechten zijn ideaal, gemakkelijk, snel en voedzaam, maar ook ovenschotels, (maaltijd)soepen, stoofpotjes… passen in het rijtje. Het beste? Dat staat natuurlijk ook gelijk aan minder afwas.

Laat je alvast inspireren door deze eenpansgerechten en ovenschotels:

• Niets gemakkelijker dan deze Aziatische roerbakschotel met paprika en cashewnoten. Je gooit alle ingrediënten gewoon samen in één pan en voilà… smaakbom!
• Een wokpan en een potje kokend water – dat niet te hoog komt! Dat is alles wat je nodig hebt voor de bereiding van deze rijstschotel met broccoli en runderreepjes.
• Eén pan, één rijstmix, talloze smaken: dat is deze Bosto Brown Linzen stoofschotel met worstjes.
• Met een ovenschotel win je altijd: ga voor deze variant met rijst, zoete aardappel en champignons.

Afwassen: met de hand of eco-automatisch?

Krijg je ondanks de vele eenpansgerechten de vaatwasser toch helemaal vol, dan kun je ook hier enkele energiezuinige acties toepassen:

• Laat vooraf afspoelen achterwege: hardnekkige voedingsresten veeg je desnoods weg met keukenpapier.
• Iedere vaatwasser heeft een eco-stand, gebruik deze zo vaak mogelijk. Zo krijg je ongeveer 20% minder energieverlies.
• Heb je een oude vaatwasser? Overweeg dan een nieuwe, want die zouden je 60% meer water en stroom besparen.
• Heb je weinig afwas, doe het dan met de hand. Voor al de rest ben je zuiniger af met een vaatwasser.

Een allerlaatste gouden tip: zorg dat je je apparatuur goed blijft onderhouden. Op tijd en stond een reiniging, een grondige check of zelfs een versleten toestel vervangen doet wonderen voor je energiefactuur.